จปฐ. คืออะไร

จปฐ. คืออะไร

 

จปฐ.คืออะไร            ข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) คือ ข้อมูลในระดับครัวเรือนที่แสดงถึงสภาพความจำเป็นของคนในครัวเรือนในด้านต่าง ๆ เกี่ยวกับคุณภาพชีวิตที่ได้กำหนดมาตรฐานขั้นต่ำเอาไว้ว่า คนควรจะมีคุณภาพชีวิตในเรื่องนั้น ๆ อย่างไร ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง เพื่อให้มีชีวิตที่ดีและสามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข

แนวความคิด
            สภาพัฒน์ฯได้กำหนดรูปแบบของลักษณะของสังคมไทยและคนไทยที่พึงประสงค์ในอนาคต โดยกำหนดเป็นเครื่องชี้วัดความจำเป็นพื้นฐาน(จปฐ.)ของคนไทย ได้ข้อสรุปว่า การมีคุณภาพชีวิตที่ดีของคนไทย จะต้องผ่านเกณฑ์ความจำเป็นพื้นฐาน(จปฐ.) ทุกตัวชี้วัด

ความเป็นมา            ปี 2528 คณะรัฐมนตรีเห็นชอบและอนุมัติเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2528 ให้มีการดำเนินการ โครงการปีรณรงค์คุณภาพชีวิตและประกาศใช้เป็นปีรณรงค์คุณภาพชีวิตของประชาชนในชาติ (ปรช.) (20 สิงหาคม 2528 - 31ธันวาคม 2530) โดยใช้เครื่องชี้วัดความจำเป็นพื้นฐาน 8 หมวด 32 ตัวชี้วัด เป็นเครื่องมือที่ใช้วัด คุณภาพชีวิตของคนไทย
            ปี 2532 คณะกรรมการพัฒนาชนบทแห่งชาติ(กชช.) มีมติเมื่อวันที่ 15 กันยายน 2532 ให้กรมการพัฒนาชุมชน จัดเก็บข้อมูล จปฐ. ในเขตชนบทเป็นประจำทุกปี ตั้งแต่ปี 2533 จนถึงปัจจุบัน โดยมีการปรับปรุงเครื่องชี้วัดข้อมูล จปฐ. ทุก 5 ปี ให้สอดคล้องกับแผนพัฒนาฯ ชาติ
            ปี 2544 คณะกรรมการอำนวยการงานพัฒนา คุณภาพชีวิตของประชาชน(พชช.) มีมติ เมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2544 ให้กรมการพัฒนาชุมชน รับผิดชอบประสาน การจัดเก็บข้อมูล จปฐ. ในเขตเมือง ด้วยโดยให้ใช้เครื่องชี้วัดเหมือนเขตชนบท(มติเมื่อ 31 พ.ค. 2545)

หลักการ
            (1) ใช้เครื่องชี้วัดความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) เป็นเครื่องมือของกระบวนการเรียนรู้ของประชาชนในหมู่บ้าน/ชุมชน เพื่อให้ประชาชนทราบถึงสภาพความเป็นอยู่ของตนเอง ครอบครัว และชุมชน ว่าบรรลุตามเกณฑ์ความ จำเป็นพื้นฐานแล้วหรือไม่
            (2) ส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการพัฒนา โดยผ่านกระบวนการ จปฐ. นับตั้งแต่การกำหนดปัญหาความต้องการที่แท้จริงของชุมชนการค้นหาสาเหตุและแนวทางแก้ไขปัญหา และการประเมินผลการดำเนินงานที่ผ่านมา
            (3) ใช้ข้อมูล จปฐ. เป็นแนวทางในการคัดเลือกโครงการต่าง ๆ ของรัฐให้สอดคล้องกับสภาพปัญหาที่แท้จริงของชุมชนสามารถใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดได้อย่างทั่วถึง และมี ประสิทธิภาพ

วัตถุประสงค์
            เพื่อให้ประชาชนสามารถพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของตนเองและครอบครัว ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี อย่างน้อยผ่านเกณฑ์ความจำเป็น พื้นฐาน

ทำไมต้องมีการจัดเก็บข้อมูล จปฐ.
            ข้อมูล จปฐ. เป็นข้อมูลที่จะสามารถสะท้อนถึงความเป็นอยู่ หรือคุณภาพชีวิตของคนไทยทุกครัวเรือนว่า ในขณะนั้นมีสภาพความเป็นอยู่อย่างไร ซึ่งภาครัฐจะนำข้อมูลนี้ไปวิเคราะห์ วางแผน แก้ไขปัญหาได้อย่างตรงกับปัญหาที่เกิดขึ้น ข้อมูล จปฐ.นี้ เสมือนกับกระจกที่สามารถสะท้อนสภาพของคนในครัวเรือน ชุมชน ตำบล อำเภอ จังหวัด หรือภาพรวมของประเทศ
            หากไม่มีการนำข้อมูลมาใช้ในการวางแผน หรือกำหนดเป้าหมายในการพัฒนาประเทศแล้วการพัฒนาก็เปรียบเสมือนการเดินทางที่ไม่มีการวางแผน ไม่มีจุดหมายปลายทาง ซึ่งก็จะทำให้การเดินทางเสียเวลา เสียเงิน หรืองบประมาณ ไม่มีที่สิ้นสุด
            ข้อมูล จปฐ. ยังเปรียบเสมือนเป็นเครื่องมือที่จะช่วยให้ทุกคนทุกระดับใช้เป็นเครื่องชี้วัดสภาพความเป็นอยู่ หรือคุณภาพชีวิตว่า ณ เวลานั้น ตนหรือประเทศของตนมีสภาพความเป็นอยู่อย่างไร เปรียบดังปรอดที่ใช้วัดอุณหภูมิของคนไข้ หากหมอไม่ทราบระดับการป่วยของคนไข้ว่าอยู่ระดับใด ก็ไม่สามารถที่จะรักษาได้อย่างถูกต้อง ข้อมูล จปฐ. ยังเป็นสิ่งที่บอกเหตุ หรือระบบเตือนภัยให้กับทุกคนด้วยว่าขณะนี้ควรจะเร่งดำเนินการแก้ไขเรื่องใด ก่อน - หลัง ตามลำดับความสำคัญ